ارزیابی توده های بومی زیره سبز برای تحمل به تنش شوری از طریق کشت بافت

درصد بالایی از داروهای مورد استفاده مردم کشورهای پیشرفته منشاء گیاهی دارد. با توجه به روند افزایشی توسعه اراضی شور و کمبود اراضی زراعی مطلوب برای کشاورزی، شناسایی گیاهان دارویی مقاوم به شوری اهمیت زیادی دارد. به همین منظور جهت بررسی اثر غلظت های مختلف شوری بر روی توده های مختلف زیره سبز آزمایشی فاکتوریل با دو فاکتور تنش شوری با 5 سطح 0، 50، 100، 150 و 200 میلی مولار nacl و 8 توده زیره سبز (شیراز، آباده، کرمان، جیرفت، بیرجند، سبزوار، تربت حیدریه و جاجرم) در قالب طرح کاملآً تصادفی در سه تکرار در شرایط کشت بافت استفاده گردید. ریز نمونه های حاصل از کشت گلدانی هر توده در محیط کشت ms با غلظت هورمونی 1میلی گرم در لیترnaa ،2 میلی گرم در لیتر kin و غلظت های مختلف nacl قرار داده شد. نتایج حاصل نشان داد واکنش توده های مختلف به غلظت های مختلف متفاوت بود به نحوی که در شرایط شاهد( عدم تنش شوری) توده بیرجند بیشترین میزان کالوس دهی را نشان دادند و بعد از آن توده های شیراز و سپس کرمان بیشترین کالوس را تشکیل دادند. در غلظت100 میلی مولار nacl توده-های تربت حیدریه، کرمان، بیرجند، جیرفت و شیراز به ترتیب بیشترین میزان کالوس دهی را نشان دادند. در حالیکه در غلظت 150میلی مولار naclتوده کرمان و سپس تربت حیدریه دارای بیشترین میزان کالوس بودند. در غلظت های 200 میلی مولار nacl بعضی از توده ها تشکیل کالوس ندادند. لذا غلظت 50 میلی مولار برای انتخاب توده ها مورد استفاده قرار گرفت. در این غلظت توده های تربت حیدریه و سپس بیرجند و شیراز بیشترین میزان کالوس دهی را نشان دادند. همچنین برای بررسی و اندازه گیری صفات گلخانه ای در توده های بومی مورد مطالعه در شرایط گلخانه ای در قالب آزمایش فاکتوریل با دو فاکتور سطوح شوری (0، 3، 6 و 9 دسی زیمنس بر متر) در محلول غذایی و ریز نمونه های موفق در کشت بافت توده های مزبور بر پایه طرح کاملاً تصادفی با 3 تکرار انجام شد. نتایج حاصله حاکی از کاهش تمام شاخص های رشد، عملکرد دانه و عملکرد بیولوژیکی زیره سبز در نتیجه افزایش سطوح شوری بود. به طورکلی نتایج حاصل از آزمایش اثر تنش شوری بر توده های مختلف زیرهسبز نشان داد که عملکرد، عملکرد بیولوژیک، تعداد چتردر بوته، تعداد دانه درچتر، وزن هزار دانه، درصد اسانس و... در توده های زیرهسبز کرمان، جیرفت، شیراز و آباده در اثر افزایش غلظت nacl در مقایسه با شاهد به میزان کمتری کاهش یافته است. لذا توده های مزبور تحمل به شوری بیشتری نسبت به سایر توده ها دارا می باشند.